ο 1ος αποχωρισμός’’

H ομαλή προσαρμογή του παιδιού στο πρώτο του σχολείο είναι πολύ σημαντική και σε μεγάλο βαθμό προσδιορίζει τη μετέπειτα σχολική του πορεία. Αποτελεί μια συνολική διαδικασία που δεν αφορά μόνο το σχολείο, μα εμπλέκει ουσιαστικά και ενεργά και την οικογένεια. Η σημαντική προετοιμασία και κατάλληλη ενημέρωση, θα φέρουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Γι΄ αυτό η επιλογή του κατάλληλου σχολείου, το οποίο δίνει προτεραιότητα πρωτίστως στις ανάγκες του παιδιού, έχει μεγάλη σημασία.

Από τη γέννησή του ένα βρέφος χτίζει ένα πολύ στενό δεσμό με το πρόσωπο που το φροντίζει (συνήθως την μητέρα ή την γιαγιά), ο οποίος αποκαλείται «δεσμός προσκόλλησης» (σύμφωνα με όλες τις θεωρίες που αφορούν τον πρωταρχικό δεσμό). Από τη βρεφική ηλικία λοιπόν, τα παιδιά όταν βρίσκονται αντιμέτωπα με στρεσογόνες καταστάσεις στρέφονται σε αυτό το πρόσωπο του πρωταρχικού δεσμού τους, εξωτερικεύουν τα συναισθήματα δυσφορίας τους, ανάλογα με το αναπτυξιακό τους στάδιο, και αποζητούν την ανακούφιση. Την ασφάλεια που τους παρέχει αυτός ο δεσμός προσκόλλησης.

Η προσαρμογή σε ένα νέο σχολικό περιβάλλον δημιουργεί έντονο άγχος από μόνη της σε όλους τους συμμετέχοντες. Για τα παιδιά γίνεται ακόμη πιο δύσκολο, όταν έχουν να αντιμετωπίσουν και το άγχος αποχωρισμού από τον άνθρωπο φροντίδας τους. Ο άνθρωπος κλειδί για την εξομάλυνση όλων αυτών των δυσκολιών και συναισθημάτων είναι ο νηπιαγωγός. Δεν μπορεί όμως να τα καταφέρει χωρίς τη βοήθεια της οικογένειας. Ένα διάστημα 3-4 ημερών έχει αποδειχθεί ότι είναι ικανό να τοποθετήσει το νηπιαγωγό σε ρόλο «φροντιστή» και να δώσει ασφάλεια στο παιδί. Ο γονιός πρέπει να γνωρίσει και να εμπιστευτεί τον παιδαγωγό, διότι είναι απαραίτητο το παιδί, να μεταβιβάσει πολλά από τα συναισθήματα ασφαλείας που νιώθει για το γονιό του στον παιδαγωγό. Οι ρόλοι δε θα αλλάξουν, ο γονιός δε χάνει τη θέση του, όμως είναι σημαντικό να αφεθούν και οι δύο στο νέο πρόσωπο αναφοράς που θα το συντροφεύει, θα το φροντίζει και θα το διαπαιδαγωγεί για όλη τη διάρκεια της χρονιάς.

Τι πρέπει να θυμόμαστε:

• Η συμμετοχή και η συνεργασία των γονιών είναι απαραίτητη και επιθυμητή.

• Οι γονείς παραμένουν τα κύρια πρόσωπα αναφοράς του παιδιού.

• Καλή και δημιουργική επικοινωνία γονιού-εκπαιδευτικού, ώστε να δημιουργηθεί σχέση εμπιστοσύνης.

• Στη φάση προσαρμογής κατά την οποία το παιδί -ιδανικά συνοδεύεται από το γονιό του- ο τελευταίος παραμένει στο χώρο και ακολουθεί το ρυθμό του σχολείου και του παιδιού, παρέχοντας ενεργή βοήθεια στην προσαρμογή.

• Κατά τη διάρκεια της προσαρμογής, ο γονιός δέχεται υποδείξεις από τον παιδαγωγό για τη συμπεριφορά του, ενώ ταυτόχρονα γίνεται προσπάθεια να αμβλυνθούν οι επιφυλάξεις τους και να χτιστεί σχέση εμπιστοσύνης παιδαγωγού-παιδιού.

• Ο γονιός στην αίθουσα του παιδιού του, καλό θα ήταν να συμπεριφέρεται παθητικά. Να μην πιέζει το παιδί να απομακρυνθεί από τον ίδιο, και να το δέχονται πάντα όταν ζητάει την αγκαλιά του. Το παιδί θα αρχίσει να εξερευνά όταν είναι έτοιμο, και όταν ο γονιός του δείξει την εμπιστοσύνη του.

• Οι γονείς επίσης, είναι καλό να κρατήσουν τα συναισθήματα αγωνίας, φόβου, δυσκολίας για τον εαυτό τους, ή να μοιραστούν μόνο εκείνα που θα ωφελήσουν το παιδί στην όλη διαδικασία.

• Για οποιαδήποτε δυσκολία αντιμετωπίζει ο γονιός μπορεί να απευθυνθεί στον παιδαγωγό, ή στον ψυχολόγο – σύμβουλο του σχολείου, για να χειριστεί τα πράγματα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

• Το παιδί μπορεί πολύ συχνά να θέλει να επιβεβαιώσει το βλέμμα του γονιού. Η προσοχή αυτή τον κάνει να νιώθει ασφάλεια και σιγουριά. Δουλειά του γονέα είναι να παίξει αυτόν ακριβώς το ρόλο.

• Ο γονιός δεν είναι εκεί για να ψυχαγωγήσει το παιδί του, ή να βοηθήσει το ρόλο του παιδαγωγού, «κάνοντας τον παιδαγωγό». Δεν είναι εκεί ούτε για να ψυχαγωγήσει ή να διευκολύνει τα άλλα παιδιά. Με αυτόν τον τρόπο απομακρύνει την προσοχή του από το παιδί του και αυτό μπορεί να το αναστατώσει και να τον κάνει να προσπαθήσει να επαναφέρει αυτήν την προσοχή με διάφορους τρόπους.

• Ο παιδαγωγός είναι παρών και ενεργός. Προσπαθεί να έρθει σε επαφή με τα παιδιά, μα και να δώσει χώρο και χρόνο για την εξερεύνηση και για παροχή ασφάλειας.

• Ο παιδαγωγός παρατηρεί τη σχέση φροντιστή-παιδιού καθώς και την αλληλεπίδρασή τους και αναζητά εκείνα τα στοιχεία που θα καθορίσουν μια σύντομη και ομαλή προσαρμογή.

Βοηθητικές συμβουλές για τον 1^ο Αποχωρισμό:

• Ο γονιός μετά από οδηγία του σχολείου, αποχαιρετά το παιδί και εγκαταλείπει το χώρο, ακόμη κι αν το παιδί διαμαρτύρεται. Παραμένει όμως στο χώρο του σχολείου.

• Αν το παιδί συνεχίζει να εξερευνά με ενδιαφέρον ή αν κλαίει μεν αλλά ο παιδαγωγός μπορεί να το φροντίσει και να το καθησυχάσει, αυτός ο αποχωρισμός μπορεί να κρατήσει μισή με μία ώρα.

• Εάν το παιδί δείχνει εξαντλημένο, απαρηγόρητο και αποσύρεται, η πρώτη απόπειρα σταματάει και ο γονιός επιστρέφει.

• Γονιός και εκπαιδευτικός μελετούν τα σημάδια, επικοινωνούν και προσπαθούν να βοηθήσουν το παιδί στη νέα φάση της ζωής τους.

• Ο γονιός αφήνει χώρο στο παιδαγωγό να αντιδρά πρώτος στα σημάδια του παιδιού, βοηθούν ωστόσο, εάν το παιδί δεν τον αποδέχεται ακόμη.

• Παρατηρώντας τις αντιδράσεις του παιδιού, οι γονείς αναπτύσσουν έναν συγκεκριμένο τρόπο αποχωρισμού από το παιδί ο οποίος στο εξής θα εφαρμόζεται σε κάθε αποχωρισμό.

• Οι γονείς παραμένουν στο χώρο του σχολείου ή κοντά σε αυτό για όσο τους ζητηθεί.

• Η προσαρμογή του παιδιού έχει ολοκληρωθεί όταν ο παιδαγωγός μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση ασφαλείας για το παιδί, και το τελευταίο αφήνεται να παρηγορηθεί από αυτόν. Ακόμη και σε αυτή τη φάση το παιδί μπορεί να διαμαρτύρεται όταν φεύγουν οι γονείς του.

• Σε γενικές γραμμές η προσαρμογή απαιτεί μεγάλη ευελιξία και εξατομικευμένο πλάνο.

• Εμπιστευτείτε το σχολείο και τον παιδαγωγό της τάξης σας.

• Ρωτήστε και μιλήστε σε παιδαγωγό, ψυχολόγο για ότι σας απασχολεί και σας προβληματίζει. Το παιδί σας και η προσαρμογή του είναι πολύ σημαντικές.

• Τα παιδιά μπορεί να νιώσουν πληθώρα συναισθημάτων εκείνη την περίοδο και αυτό μπορεί να τα κουράσει. Θέλουν το χρόνο τους να επεξεργαστούν όλα όσα τους συμβαίνουν.

• Τον πρώτο καιρό η παραμονή των παιδιών στο χώρο του σχολείου είναι για λίγες ώρες, για να μπορέσουν σταδιακά να διαχειριστούν όλες αυτές τις αλλαγές.

Καλή σχολική χρονιά!